روزه
ماه مبارک رمضان ماه خدا و ماه عبادت و ماه نزول قران و لیالی قدر که در این ماه
مبارک است بر تمامی مومنین و روزه داران مبارک باد
روزه در اسلام از اهمیت زیادی بر خوردار است و در میان عبادات تنها عبادتی است که به خداوند متعال اختصاص یافته است زیرا به لحاظ جایگاهش کمتر در معرض ریا قرار می گیرد بر خلاف دیگر عبادات که چون در معرض دید مردم است از ریا بر کنار نبوده و دستیابی اخلاص در آنها دشوار است. علاوه بر آن روزه یکی از ارکان پنجگانه اسلام نیز می باشد. در حدیث قدسی از پیامبر اسلام ص نقل شده که خداوند می فرماید: الصوم لی و انا اجزی به- روزه برای من است و من خود پاداش آن را می دهم.
روزه در صورتی می تواند منشا آثار باشد که تمام آداب آن رعایت شود و گر نه چه بسا روزه داری که بهره اش از روزه ( فقط ) گرسنگی و تشنگی نیست. امام صادق ع به بعضی از آداب روزه اشاره کرده می فرماید: چون روزه گرفتی - گوش و چشمت ( نیز ) باید از حرام و کار زشت روزه باشند- از ریا و آزار زیر دستان بدور باشی- باید با وقار روزه دار در تو مشاهده شود و روزهایی را که روزه هستی مانند دیگر روزهایت نباشند.
نیت روزه:
در نیت روزه همین مقدار کافی است که انسان برای انجام فرمان خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب کاری که روزه را باطل می کند انجام ندهد و جاری کردن نیت بر زبان و یا گذراندن از قلب لازم نیست.( م: ۱۵۵۰) رعایت امور زیر در نیت لازم است: ((۱)) قصد قربت.((۲)) تصمیم بر ترک و خودداری از چیزهایی که روزه را باطل می کند.((۳)) تعیین نوع روزه در غیر ماه رمضان.
ولی دانستن همه مبطلات بطور تفصیل و نیز تعیین نوع روزه در ماه رمضان لازم نیست.
زمان نیت روزه:
((۱)) انسان می تواند در هر شب از ماه رمضان برای روزه فردای آن نیت کند و بهتر است که شب اول ماه هم نیت روزه همه ماه را بنماید.(م:۱۵۵۱). ((۲)) از اول شب ماه رمضان تا اذان صبح - هر وقت نیت روزه فردا بکند اشکال ندارد.(م:۱۵۵۲). ((۳)) وقت نیت روزه مستحبی از اول شب تا موقعی که به اندازه نیت کردن به مغرب وقت مانده باشد اگر تا این وقت کاری که روزه را باطل می کند انجام نداده باشد و نیت روزه مستحبی کند روزه او صحیح است.(م:۱۵۵۳).
مبطلات روزه:
الف)) خوردن و آشامیدن: معیار در خوردن و آشامیدن صدق خوردن و آشامیدن است هر چند بطور متعارف نباشد از این رو اگر آب از راه بینی وارد معده شود اگر چه بطور غیر متعارف است ولی آشامیدن صدق می شود.( م:۱۵۷۳). انسان نمی تواند برای ضعف- روزه را بخورد ولی اگر ضعف او بقدری است که معمولا نمی شود آن را تحمل کرد خوردن روزه اشکال ندارد.(م:۱۵۸۳).( بدیهی است که پس از بر طرف شدن این عذر باید قضای این روزه ها را بگیرد). ((ب)) جماع: جماع روزه را باطل می کند اگر چه فقط بمقدار ختنه گاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید.(م:۱۵۸۴). ((ج)) استمناء: اگر روزه دار استمناکند روزه اش باطل می شود.(م:۱۵۸۸)هر گاه روزه دار بداند که اگر در روز بخوابد محتلم می شود می تواند در روز بخوابد و چنانچه بخوابد و محتلم شود روزه اش صحیح است.( م:۱۵۹۰). ((د)) دروغ بستن بخدا و پیغمبر: اگر روزه دار به گفتن یا نوشتن یا به اشاره و مانند اینها بخدا و پیغمبر و جانشینان آن حضرت عمدا نسبت دروغ بدهد اگر چه فورا بگوید دروغ گفتم یا توبه کند روزه او باطل است و احتیاط واجب آن است که حضرت زهرا س و سایر پیغمبران و جانشینان آنان هم در این حکم فرقی ندارند.(م:۱۵۹۶). اگر بخواهد خبری را که نمی داند راست است یا دروغ نقل کند بنابر احتیاط واجب باید از کسی که آن خبر را گفته یا از کتابی که آن خبر در آن نوشته شده نقل نماید لکن خودش هم خبر بدهد روزه اش باطل نمی شود.( م:۱۵۹۷). ((ه)) رساندن غبار غلیظ به خلق: رساندن غبار غلیظ به خلق روزه را باطل می کند چه غبار چیزی باشد که خوردن آن حلال است مثل آرد - یا غبار چیزی باشد که خوردن آن حرام است مثل خاک.(م:۱۶۰۳). احتیاط واجب آن است که روزه دار دود سیگار و تنباکو و مانند اینها را به حلق نرساند ولی بخار غلیظ روزه را باطل نمی کند مگر اینکه در دهان بصورت آب در آید و فرو دهد.( م:۱۶۰۵).((و)) فرو بردن سر در آب: اگر روزه دار عمدا تمام سر را در آب فرو برد اگر چه باقی بدن او از آب بیرون باشد بنابر احتیاط واجب باید قضای آن روزه را بگیرد. ولی اگر تمام بدن را آب بگیرد و مقداری از سر بیرون باشد روزه باطل نمی شود.(م:۱۶۰۸). اگر فراموش کند که روزه است و به نیت غسل سر را در آب فرو برد روزه و غسل او صحیح است.(م:۱۶۱۶). اگر در ماه رمضان عمدا برای غسل سر را در آب فرو ببرد هم روزه او باطل است هم غسلش .(م:۱۶۱۷). ((ز)) باقی ماندن بر جنابت تا اذان صبح: اگر جنب عمدا تا اذان صبح غسل نکند یا اگر وظیفه او تیمم است عمدا تیمم ننماید روزه اش باطل است.(م:۱۶۱۹).کسی که جنب است و می خواهد روزه واجبی را بگیرد که مثل روزه رمضان وقت آن معین است چنانچه عمدا غسل نکند تا وقت تنگ شود می تواند با تیمم روزه بگیرد و صحیح است. برخی از احکام باقی ماندن بر جنابت تا اذان صبح عبارت است از:
کسی که در شب ماه رمضان جنب است و می داند که اگر بخوابد تا صبح بیدار نمی شود نباید بخوابد و چنانچه بخوابد و تا صبح بیدار نشود روزه اش باطل است و قضا و کفاره بر او واجب می شود.( م:۱۶۲۵).
اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش کند و بعد از یک یا چند روز یادش بیاید باید آن روزه ها را قضا کند.(م:۱۶۲۲).
اگر روزه دار در روز محتلم شود واجب نیست فورا غسل کند.(م:۱۶۳۲).
هر گاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بیدار شود وببیند محتلم شده اگر چه بداند پیش از اذان محتلم شده روزه او صحیح است.(م:۱۶۳۳).
((ح)) قی کردن: هرگاه روزه دار عمدا قی کند- اگر چه بواسطه مرض و مانند آن ناچار باشد- روزه اش باطل می شود ولی اگر سهوا یا بی اختیار قی کند اشکال ندارد.(م:۱۶۴۶). اگر آروغ بزند و بدون اختیار چیزی در گلو یا دهانش بیاید باید آنرا بیرون بریزد و اگر بی اختیار فرو رود روزه اش صحیح است.( م:۱۶۵۲).
احکام مبطلات:
باطل شدن روزه به سه صورت ممکن است انجام گیرد:
((۱)) اگر انسان عمدا و از روی اختیار کاری که روزه را باطل می کند انجام دهد روزه او باطل می شود و چنانچه از روی عمد نباشد اشکال ندارد.(م:۱۶۵۳). ((۲)) اگر روزه دار سهوا یکی از کارهایی که روزه دار را باطل می کند انجام دهد و بخیال اینکه روزه اش باطل شده عمدا دوباره یکی از آنها را بجا آورد روزه او باطل می شود.(م:۱۶۵۴). ((۳)) اگر چیزی بزور در گلوی روزه دار بریزند یا سر او را بزور در آب فرو برند روزه او باطل نمی شود. ولی اگر مجبور ش کنند که روزه خود را باطل کند مثلا به او بگویند اگر غذا نخوری ضرر مالی یا جانی بتو می زنیم و خودش برای جلوگیری از ضرر چیزی بخورد روزه او باطل می شود.(م:۱۶۵۵).
العرض الشجري